MBS-->ABS-->CDO-->CDS--> Goldman Sachs

MBS-->ABS-->CDO-->CDS--> Goldman Sachs

Cách đây đúng 1 tuần (16/4) SEC (Securities and Exchange Commission) đã cáo buộc Goldman Sachs về những gian lận trong mortgage deal. Cụ thể, SEC cho rằng Goldman lập ra Abacus 2007-AC1 theo yêu cầu của quỹ đầu cơ nổi tiếng là Paulson & Co. Abacus deal này sau đó đã được bán ra công chúng. Nhờ uy tín của Goldman mà rất nhiều nhà đầu tư đã mua loại chứng khoán này, bao gồm các ngân hàng nước ngoài, công ty bảo hiểm, và các quỹ đầu cơ khác…nhưng trong cuộc chơi này nhà đầu tư là kẻ đã nắm chắc phần thất bại bởi sự bắt tay của Paulson và Fabrice Tourre (VP Goldman)

Vụ kiện này đang làm lộ ra những hành vi xấu xa khủng khiếp ở phố Wall và hứa hẹn mang đến một cú hích mạnh cho việc cải tổ hệ thống tài chính ở Mỹ (chủ yếu về các sản phẩm phái sinh) – chính sách đối nội mà Obama đang hướng đến.

Abacus 2007-AC1 là một loại CDO. Một dạng chứng khoán phái sinh hình thành từ những khoản vay thế chấp. Quy trình hình thành của nó như sau:

• MBS ( Mortgage Backed Securities )

Khi các ngân hàng thương mại (NHTM) chấp nhận cho người đi vay tiền mua bất động sản (BDS) thế chấp bằng chính BDS đó

Rõ ràng việc nắm giữ những khoản vay thế chấp BDS như thế này sẽ có tính rủi ro rất cao đối với các NHTM, bởi vậy để phân tán rủi ro của mình thì NHTM bán những hợp đồng cho vay này cho một bên thứ 3 là ngân hàng đầu tư (NHDT)

NHDT trả tiền cho NHTM để mua quyền được hưởng lãi suất của các khoản vay từ NHTM, sau đó chứng khoán hóa (securitize) thành các loại cổ phiếu khác nhau gọi là MBS. Nhà đầu tư nắm MBS sẽ được trả lãi từ những khoản thu từ người đi vay nói trên

• ABS (Asset Backed Securities)

Các MBS “gộp” với các chứng khoán vay khác (vay mua xe, BDS thương mại, tiêu dùng…) tạo nên một loại chứng khoán đảm bảo bởi tài sản thế chấp chung chung chung gọi là ABS

• CDO (Collateralized Debt Obligations)

Thêm một “nấc” nữa, các ABS được kết hợp tạo thành một danh mục vốn đầu tư (portfolio) và được gọi chung là CDO.

Một đặc trưng ở portfolio này là các mức độ rủi ro được chia từ cao tới thấp. Đó là senior, mezzanine và equity.

Khi người đi vay không trả được nợ(*) thì nhóm equity sẽ chịu lỗ trước, sau đó mới đến mez và Senior sẽ phải chịu cuối cùng. Hay nói cách khác thì khi đó senior là những khoản sẽ được ưu tiên trả lãi trước tiên.

Ví dụ : Tổng cho vay là $1b, Giá mỗi Cp là $1k, trả lãi hàng năm là 10%( $100m)

		Số cp		yield	Tiền lãi	Khi (*) xảy ra, trả lãi chỉ còn $60m à
Equity	20%	200k	$200m	23%	$46m		$6m
Mez	30%	300k	$300m	8%	$24m		$24m
Senior	50%	500k	$500m	6%	$30m		$30m
Tổng	100%	1000k	$1b		$100m		$60m

Khi đó thì lợi tức cho Equity chỉ còn $6m/$200m = 3%

• CDS (Credit Default Swap)

Cách mà nhà đầu tư đề phòng rủi ro cho bản than là mua “bảo hiểm” cho các CDO phòng khi CDO mất giá. “Tuy nhiên đặc điểm tuyệt vời của CDS là nó hoàn toàn không bị quản lý bởi bất kỳ cơ quan chức năng nào cho nên ai cũng có thể bán sản phẩm này, nghĩa là bảo hiểm cho một tài sản nào đó mà không cần phải tuân thủ theo những qui định ngặt nghèo của ngành bảo hiểm. Thêm vào đó, ai cũng có thể mua CDS mà không cần thiết phải sở hữu tài sản cần bảo hiểm. Điều này giúp cho các bên tham gia vào thị trường CDS có thể leverage lên đến vô hạn.” [1]

Trở lại vấn đề chính

Khi khủng hoảng tài chính diễn ra thì giá trị CDS danh nghĩa đã lớn hơn nhiều chục lần so với giá trị số CDO mà nó bảo hiểm. Lúc này giá CDS đột ngột đắt lên do người đi vay không thể trả được nợ. Còn Paulson & Co đã kết thúc phi vụ bằng việc bán CDS mà nó đầu cơ lúc giá rẻ và kiếm được một khoản lợi nhuận kếch xù ($3.7b). Khoản này đương nhiên đến từ các công ty bảo hiểm trong đó có AIG. (Theo Financial Times, AIG chi $6b thanh toán CDS nhưng chỉ thu về được $2b )

Vậy là việc Goldman “tiếp tay” cho Paulson & Co là đã rõ, còn việc SEC có thắng trong vụ kiện này hay không vẫn chưa thể kết luận được bởi vì Goldman đang mời những luật sư giỏi nhất để biện hộ cho mình. Nhưng uy tín của Goldman sau vụ này chắc chắn sẽ giảm đáng kể.

------

Trích dẫn và tham khảo

[1] : blog giangle : kinhtetaichinh.blogspot.com